Łysica to najwyższy szczyt Gór Świętokrzyskich, który przyciąga turystów swoim urokiem i dostępnością. Wejście na tę górę to doskonała propozycja zarówno dla początkujących, jak i doświadczonych turystów. Szlak ze Świętej Katarzyny na Łysicę to jedna z najpopularniejszych tras w regionie, oferująca nie tylko satysfakcję ze zdobycia najwyższego wzniesienia Gór Świętokrzyskich, ale także możliwość obcowania z wyjątkową przyrodą Świętokrzyskiego Parku Narodowego.
Podstawowe informacje o szlaku Święta Katarzyna – Łysica
Szlak ze Świętej Katarzyny na Łysicę (614 m n.p.m.) to czerwony szlak turystyczny, wiodący przez malownicze tereny Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Trasa ma długość około 5,5 km w jedną stronę, co czyni ją dostępną nawet dla mniej doświadczonych turystów. Całą wędrówkę w jedną stronę pokonasz w około 1,5-2 godziny, zależnie od tempa marszu i liczby postojów.
Szlak cechuje się umiarkowanym stopniem trudności. Choć różnica wysokości między Świętą Katarzyną a szczytem Łysicy wynosi około 300 metrów, podejście jest rozłożone na całą długość trasy, dzięki czemu nie jest nadmiernie męczące. Nawierzchnia szlaku jest zróżnicowana – od miękkich leśnych ścieżek po kamieniste fragmenty, szczególnie w górnych partiach.
Ciekawostka: Łysica przez długi czas była uznawana za szczyt o wysokości 612 m n.p.m., jednak dokładniejsze pomiary wykazały, że wznosi się ona na wysokość 614 m n.p.m., co oficjalnie potwierdzono w 2018 roku.
Przygotowanie do wędrówki na Łysicę
Przed wyruszeniem na szlak warto odpowiednio się przygotować, aby wycieczka była przyjemna i bezpieczna. Oto niezbędne elementy wyposażenia:
- Wygodne buty trekkingowe z dobrą przyczepną podeszwą – nieocenione na kamienistych odcinkach
- Plecak z zapasem wody (minimum 1,5 litra na osobę) – na trasie nie ma źródeł wody pitnej
- Prowiant na drogę – na szczycie i wzdłuż szlaku nie znajdziesz punktów gastronomicznych
- Kurtka przeciwdeszczowa lub wiatrówka – pogoda w górach potrafi zmienić się błyskawicznie
- Mapa lub aplikacja z trasami turystycznymi – choć szlak jest dobrze oznakowany, dodatkowe zabezpieczenie zawsze się przyda
- Naładowany telefon komórkowy z zapisanym numerem GOPR (601 100 300)
- Podstawowa apteczka pierwszej pomocy z plastrami, bandażem i środkami przeciwbólowymi
Najlepszy czas na wycieczkę na Łysicę to okres od późnej wiosny do wczesnej jesieni (maj-październik). Latem możesz cieszyć się bujną roślinnością i przyjemnymi temperaturami w lesie, nawet podczas upałów. Wczesna jesień oferuje spektakularne widoki dzięki przebarwiającym się liściom. Pamiętaj jednak, że w weekendy i święta szlak bywa zatłoczony – jeśli zależy ci na spokojnej wędrówce, wybierz się tam w dzień powszedni.
Dojazd i parking w Świętej Katarzynie
Święta Katarzyna to urokliwa miejscowość położona u podnóża Łysogór, stanowiąca idealną bazę wypadową na Łysicę. Dotarcie tam jest stosunkowo proste:
Samochodem: Z głównych miast regionu (Kielce – około 20 km, Skarżysko-Kamienna – około 30 km) prowadzą dobrze oznakowane drogi. W Świętej Katarzynie znajdziesz kilka parkingów, w tym duży parking przy wejściu do Świętokrzyskiego Parku Narodowego (płatny w sezonie, około 10-15 zł za dzień). Warto przyjechać wcześnie rano, szczególnie w sezonie i weekendy, gdyż miejsca parkingowe szybko się zapełniają.
Komunikacją publiczną: Do Świętej Katarzyny kursują autobusy z Kielc (linia nr 43), jednak ich częstotliwość jest ograniczona, szczególnie poza sezonem turystycznym. Koniecznie sprawdź aktualny rozkład jazdy przed wyjazdem.
Wejście na szlak znajduje się przy głównej drodze przebiegającej przez miejscowość (ul. Kielecka), jest dobrze oznakowane czerwonymi znakami i łatwe do znalezienia. Przy wejściu do parku znajduje się kasa, gdzie należy uiścić opłatę za wstęp do Świętokrzyskiego Parku Narodowego (około 8-10 zł od osoby dorosłej, zniżki dla dzieci i seniorów).
Przebieg szlaku – etapy wędrówki
Święta Katarzyna – początek trasy
Wędrówkę rozpoczynasz w Świętej Katarzynie, przy wejściu do Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Szlak jest wyraźnie oznakowany czerwonymi znakami. Na początku trasa prowadzi przez zabudowania miejscowości, by następnie zagłębić się w las. Zwróć uwagę na charakterystyczny klasztor Bernardynek, który mijasz po drodze – to jeden z najstarszych obiektów sakralnych w regionie, związany z kultem św. Katarzyny, sięgający swoją historią XV wieku.
Przez Puszczę Jodłową
Po opuszczeniu zabudowań wkraczasz na teren Puszczy Jodłowej – jednego z najcenniejszych kompleksów leśnych w Polsce. Szlak prowadzi przez gęsty las, gdzie dominują majestatyczne jodły i dostojne buki. To właśnie tutaj możesz podziwiać jedne z najstarszych drzewostanów jodłowych w kraju, z okazami liczącymi sobie ponad 150 lat. Trasa początkowo wiedzie łagodnie pod górę, a podłoże jest przeważnie miękkie i przyjemne do marszu.
W trakcie wędrówki przez puszczę mijasz charakterystyczne gołoborza – fascynujące pola kamieni kwarcytowych, będące jednym z symboli Gór Świętokrzyskich. Te niezwykłe formacje geologiczne powstały w wyniku wietrzenia skał w okresie zlodowaceń i stanowią unikatowy element krajobrazu, którego nie zobaczysz w innych polskich górach.
Kakonin i Góra Agaty
Po około 3 kilometrach marszu docierasz do rozwidlenia szlaków, gdzie czerwony szlak krzyżuje się z niebieskim (prowadzącym do Kakonina). Kontynuując wędrówkę czerwonym szlakiem, zaczynasz podchodzić na Górę Agaty (608 m n.p.m.), która stanowi przedszczyt Łysicy. Ten odcinek trasy staje się nieco bardziej stromy, ale nadal jest dostępny dla większości turystów.
Na tym etapie wędrówki warto zwolnić tempo i uważnie obserwować otaczającą przyrodę. Szczególnie wiosną i latem możesz podziwiać bogatą roślinność runa leśnego, w tym rzadkie i chronione gatunki roślin, takie jak lilia złotogłów, wawrzynek wilczełyko czy czosnek niedźwiedzi. To również doskonałe miejsce do nasłuchiwania śpiewu ptaków – z odrobiną szczęścia usłyszysz dzięcioła czarnego, sójkę czy mysikrólika.
Szczyt Łysicy
Ostatni odcinek szlaku prowadzi przez najbardziej strome podejście na sam szczyt Łysicy. Teren staje się bardziej kamienisty, a ścieżka wije się pośród skał. Po pokonaniu tego wyzwania docierasz na szczyt najwyższej góry Gór Świętokrzyskich – to moment satysfakcji i czas na zasłużony odpoczynek.
Sam wierzchołek Łysicy jest zalesiony, co ogranicza panoramiczne widoki, jednak znajduje się tam charakterystyczny obelisk potwierdzający zdobycie szczytu – idealny punkt na pamiątkowe zdjęcie. W pobliżu szczytu znajduje się również platforma widokowa, z której przy dobrej widoczności możesz podziwiać rozległe panoramy Gór Świętokrzyskich i okolicznych terenów.
Ciekawostka: Nazwa „Łysica” wywodzi się od charakterystycznego wyglądu szczytów Gór Świętokrzyskich, które z daleka wydają się „łyse” ze względu na gołoborza widoczne na zboczach niektórych wzniesień. Z Łysicą wiążą się również liczne legendy o sabatach czarownic, które miały się tu odbywać w noc świętojańską.
Praktyczne wskazówki dla turystów
Wędrówka z dziećmi
Szlak na Łysicę jest dostępny również dla rodzin z dziećmi, jednak wymaga odpowiedniego przygotowania. Dzieci powyżej 6-7 lat powinny poradzić sobie z trasą, choć warto zaplanować więcej czasu na odpoczynek i dostosować tempo do najmłodszych uczestników. Dla dzieci szczególnie atrakcyjne mogą być fragmenty z gołoborzami oraz obserwacja leśnej fauny i flory – warto zabrać ze sobą przewodnik przyrodniczy lub przygotować mini-grę terenową, by zwiększyć ich zaangażowanie.
Jeśli wybierasz się z małymi dziećmi, rozważ krótszą trasę – na przykład do pierwszego gołoborza i z powrotem. Pamiętaj o zabraniu dodatkowych przekąsek, napojów oraz ubrań na zmianę dla dzieci. Dobrym pomysłem jest również zabranie małej lornetki do obserwacji ptaków czy lekkich kijków trekkingowych, które mogą ułatwić dzieciom pokonywanie trudniejszych odcinków.
Potencjalne trudności i jak sobie z nimi radzić
Pogoda w Górach Świętokrzyskich bywa zmienna, dlatego zawsze sprawdź prognozę przed wyruszeniem na szlak. Po intensywnych opadach niektóre odcinki mogą być śliskie i błotniste, szczególnie w zagłębieniach terenu. W takich warunkach nieocenione będą kijki trekkingowe, które zapewnią dodatkową stabilność.
W okresie letnim, szczególnie podczas weekendów, szlak może być zatłoczony. Jeśli zależy ci na spokojnej wędrówce, wyrusz wcześnie rano (najlepiej przed 8:00) lub zaplanuj wycieczkę w dzień powszedni.
Na terenie Świętokrzyskiego Parku Narodowego obowiązują określone zasady – poruszaj się wyłącznie wyznaczonymi szlakami, nie zbieraj roślin ani grzybów, a śmieci zabieraj ze sobą. Pamiętaj również, że w okresie suszy wzrasta zagrożenie pożarowe, dlatego kategorycznie zabronione jest rozpalanie ognisk czy wyrzucanie niedopałków.
Szlak ze Świętej Katarzyny na Łysicę to jedna z najpiękniejszych tras turystycznych w Górach Świętokrzyskich. Oferuje nie tylko możliwość zdobycia najwyższego szczytu tego pasma, ale także spotkanie z wyjątkową przyrodą Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Niezależnie od pory roku, wędrówka tym szlakiem dostarcza niezapomnianych wrażeń i stanowi doskonałą propozycję zarówno dla początkujących, jak i doświadczonych turystów.
Dla tych, którzy szukają alternatywnych tras, warto rozważyć szlak z Kakonina (niebieski) lub powrót inną trasą – np. żółtym szlakiem przez Kakonin do Świętej Katarzyny, tworząc w ten sposób malowniczą pętlę o długości około 12 km. Niezależnie od wybranej opcji, Łysica i jej okolice z pewnością zaskoczą cię swoim pięknem i różnorodnością, zachęcając do kolejnych wizyt w Górach Świętokrzyskich.